Zmniejszenie zadłużenia mieszkańców dla poprawy ich jakości życia
WYZWANIE:
Jak pomóc mieszkańcom rozwiązać problem rosnącego zadłużenia, a także częściowo zmienić postawy wobec decyzji finansowych tak, aby poprawić sytuację materialną, ograniczyć zadłużenie wobec Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej i wejść na efektywną ścieżkę rewitalizacji społecznej?
OPIS
Jednym z problemów rewitalizacji części miejskich Czerwionki-Leszczyn jest rosnąca spirala zadłużenia osób zajmujących mieszkania komunalne. Niespłacane zadłużenie po pewnym czasie generuje odsetki niespłaconego kapitału co w konsekwencji prowadzi do powstania sumy kredytu czy pożyczki, która jest niemożliwa do obsłużenia. Presja na spłatę długu, zajęcia komornicze powodują, że problemy materialne współtworzą problemy natury psychicznej i zdrowotnej. Osoby te zamykają się w swoich wąskich środowiskach lub nawet własnych mieszkaniach pogłębiając w ten sposób powstałe problemy.
Jednym z częściej wykorzystywanych mechanizmów obsługi zadłużenia pożyczek konsumpcyjnych jest brak dokonywania płatności z tytułu opłat czynszowych na rzecz Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej. W wyniku istniejącego prawa oraz dodatkowo obostrzeń COVID-19 (brak możliwości eksmisji) długi te są nieściągalne (w chwili obecnej skala tego problemu to ok. 500 najemców, którzy mają problem z systematycznym dokonywaniem płatności, a suma rosnącego zadłużenia to kwota w granicach 10 mln zł).
W skutek tego ostatnim poszkodowanym, który nie ma żadnych narzędzi wobec rosnącego długu najemców mieszkań komunalnych jest ZGM. Warto zaznaczyć, że GiM Czerwionka-Leszczyny nie może pozostawić mieszkańca bez żadnego lokalu, a podaż lokali socjalnych jest ograniczona. Ostatecznie przeniesienie do lokali o niższym standardzie nie jest adekwatnym i oczekiwanym rozwiązaniem problemu.
Niestety brak płatności za długi nie wynika jedynie z okresowych trudności. W przypadku zaległości za czynsz, przyczyny procesu zadłużania się najemców mają swoje źródło w społecznym przyzwoleniu na niepłacenie czynszu oraz świadomym przyjmowanie postaw roszczeniowych. Brak efektywnych narzędzi powoduje, że część mieszkańców świadomie nie płaci czynszu, a osoby, które robią to regularnie uważane są lokalnie przez sąsiadów i znajomych w otoczeniu za niezbyt „przedsiębiorcze”.
Niepłacenie staje się sposobem na życie, a schemat ten powielają następne pokolenia. Powstaje spirala długu, jak również rozciągnięta w czasie spirala obniżania standardów funkcjonowania społeczności. Skoro można żyć na darmowy kredyt pieniężny (jak również kredyt zaufania) to dlaczego nie wykorzystać takiego mechanizmu.
Kolejno w wyniku pogłębiania się problemów następuje dalsze łamanie oczekiwanych społecznie postaw, brak poszanowania do wartości publicznej, obniżanie walorów przestrzennych, a także brak aktywności społecznej, która nie może zostać wyzwolona wśród
osób, które nie szanują wspólnego dobra oraz przyjętych norm moralnych. Tylko w 2021 roku zrealizowaliśmy kilkadziesiąt rozmów dyscyplinujących i wysłaliśmy ok. 30 wysyłek regulaminów porządku domowego w skutek ich łamania i roszczeń w tym względzie.
DOTYCHCZASOWE SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU:
Wprowadzono jednolitą procedurę windykacyjną Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej oraz Program Realizacji Świadczeń Wzajemnych, czyli zasady dotyczące umożliwienia dłużnikom będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej spłaty zadłużenia wynikających z użytkowania zajmowanego przez nich lokalu. Programy obejmują spełnianie świadczeń rzeczowych na rzecz ZGM. W roku 2021 zawarto 39 porozumień, 2 zrealizowano, 16 jest w toku, 21 osób ostatecznie zrezygnowało z tej możliwości.
W latach 2014-2020 realizowano również programy Rewitalizacji Społecznej, jednak te nie koncentrowały się na problemie zadłużeń.
WAŻNE INFORMACJE:
Likwidacja należności z tytułu najmu lokali komunalnych jest bardzo trudnym procesem. ZGM deklaruje chęć współpracy na każdym etapie wdrażania innowacji. Jednym z celów jest poprawa świadomości. Każda zmiana sytuacji w stronę poprawy sytuacji finansowej mieszkańca Oczekiwane rezultaty — zmniejszenie zadłużenia, poprawa sytuacji finansowej najemców, likwidacja zagrożeń eksmisją.