Wysypisko miejskie wolne od jednorazowych naczyń
WYZWANIE:
Jak zredukować liczbę niebiodegradowalnych naczyń jednorazowych trafiających na miejskie wysypisko tak, aby je docelowo wyeliminować (w kilkuletniej perspektywie czasowej)?
OPIS
Problemem jest bardzo duża ilość odpadów na terenie miasta Rybnika w postaci jednorazowych naczyń z tworzyw sztucznych (w związku z działalnością firm gastronomicznych). Istnieje poważny problem związany z ich sprzątaniem i składowaniem, w tym – rosnącymi kosztami tych operacji. Dodatkowo rośnie skala marnowania żywności przez branżę hotelarsko-gastronomiczną — z badań Polskiej Federacji Banków Żywności wynika, iż rocznie w Polsce sektor ten wyrzuca ponad miliard kilogramów jedzenia.
Źródło: Wydział Gospodarki Komunalnej UM Rybnik, MOSiR Rybnik venturishoreca.com, Raport Polskiej Federacji Banków Żywności Nie marnuj jedzenia 2020, Raport z badań w zakładach gastronomicznych. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2020
DOTYCHCZASOWE SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU:
Problem dotychczas nie był rozwiązywany w sposób systemowy. Plastikowe kubki do napojów zimnych, papierowe — do ciepłych i opakowania z tworzyw sztucznych przeznaczone do posiłków na wynos trafiają w dużej części do odpadów zmieszanych, co uniemożliwia recycling zawartego w nich surowca. W 2019 r. Miasto Rybnik wprowadziło do użytku wielorazowy
kaucjonowany ekokubek (na napoje zimne) podczas kilku imprez miejskich. Niestety z uwagi na pandemię COVID-19, która wybuchła w kilka miesięcy po premierze rybnickiego ekokubka, zawieszono organizację imprez miejskich i — tym samym — stosowanie ekologicznego kubka wielorazowego użytku. Po wznowieniu imprez miejskich i koncertów szybko okazało się, że ekokubek nie wystarcza — odpady powstają w dużej ilości również po napojach ciepłych oraz posiłkach, a większość z nich generowana jest w związku z codzienną działalnością firm gastronomicznych (do których nie zdążono wprowadzić miejskiego ekokubka).
W latach 2019-2021 Miasto Rybnik realizowało projektu StratKIT, mający na celu zwiększenie roli zrównoważonego rozwoju w obszarze usług gastronomicznych. Przyjrzano się zarówno kwestii jednorazowych opakowań, jak i marnowania żywności. Z badań partnera projektu, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, nt. marnowania jedzenia przez restauracje wynika, iż znacząca część wyrzucanego jedzenia to resztki zostawiane przez klientów na talerzach, które mogłyby być zabierane przez konsumentów do domu.
Głównym rezultatem projektu StratKIT jest Zestaw Narzędzi Zrównoważonego Posiłku Publicznego https://wvvw.sustainable-public-meal.eu/pli, gdzie zaprezentowano m.in. niemiecki system kaucjonowania naczyń na wynos. Może on stanowić inspirację do wprowadzenia innowacji w Rybniku
WAŻNE INFORMACJE:
Narzędziem służącym rozwiązaniu problemu może być innowacyjny system kaucjonowania naczyń wielorazowego użytku na wynos. Należy zapoczątkować w pilotażowych restauracjach system zastępowania opakowań jednorazowych pojemnikami wielokrotnego użytku, co pomoże rozwiązać jednocześnie problem marnowania żywności i rosnącej ilości odpadów — jednorazowych, niebiodegrowalnych naczyń.
Rozwiązaniem może być kaucjonowanie naczyń wielorazowego użytku, wykonanych z polipropylenu i pozbawionych niebezpiecznych substancji, w tym -rakotwórczego bisfenolu A. Dzięki systemowi kaucjonowania naczyń wielorazowych nie powstawałyby śmieci w postaci zużytych opakowań jednorazowych, a to z kolei znacznie obniżyłoby koszty sprzątania i gospodarki odpadami w mieście. Zasada kaucjonowania naczyń wielorazowego użytku powinna wykraczać poza imprezy organizowane przez Miasto. Niezwykle istotną kwestią jest zatem, oprócz zaprojektowania i wykonania naczyń wielorazowego użytku oraz opracowania systemu ich odbierania, mycia i suszenia, także stworzenie systemu zachęt dla przedsiębiorców i konsumentów. Stworzone naczynia powinny w 100% nadawać się do recyklingu (po kilkuset myciach).
Klientom zamawiającym posiłki na wynos, ale także w celu zapakowania niezjedzonej w restauracji porcji powinny być oferowane wielorazowe kaucjonowane naczynia, zamiast materiałów jednorazowego użytku, takich jak folia aluminiowa, styropianowe pudełka czy plastikowe torby.
Powyższe działania są zgodne z polityką ochrony klimatu i zmierzają do wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy), tj. takiej, w której odpady stają się cennym surowcem do produkcji nowych dóbr, a zarazem ich wykorzystanie pozwała uniknąć niszczenia zasobów środowiska naturalnego. Innowacja wyjdzie naprzeciw Dyrektywie UE o odpadach.
Wprowadzenie zaproponowanej innowacji, zgodnej z ideą zrównoważonego rozwoju, pozwoliłoby na stworzenie nowych zielonych miejsc pracy oraz uzupełniłoby system gospodarki odpadami w mieście.
Projektowane rozwiązanie musi wpisywać się w obszar zielonych miejsc pracy”.
