Wsparcie dla mieszkańców miasta inwestujących w termomodernizację budynków
WYZWANIE:
Jak pomóc mieszkańcom Raciborza w pozyskiwaniu wsparcia w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków i przygotowania się do inwestycji termomodernizacyjnej?
OPIS
Skala problemu zanieczyszczenia powietrza w Raciborzu jest znaczna. Dowodzą tego wyniki pomiarów Głównego Inspektoratu schrony Środowiska prowadzone poprzez mobilną stację badającą jakości powietrza, zlokalizowaną na ul. Wojska Polskiego 8 w Raciborzu. W sezonie grzewczym regularnie przekraczane są dopuszczalne poziomy stężeń pyłów PM10 i PM2,5. Zjawisko wpływa na występowanie problemów zdrowotnych mieszkańców, wywołuje społeczne niezadowolenie, obniża komfort życia w mieście oraz jego atrakcyjność.
Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Raciborzu jest tzn. niska emisja, czyli emisja zanieczyszczeń powietrza mająca swoje źródło w gospodarstwach domowych wykorzystujących przestarzałe, nieefektywne i wysokoemisyjne systemy indywidualnego ogrzewania. Niemała część mieszkańców miasta skarży się na trudną sytuację finansową i brak możliwości finansowych potrzebnych do samodzielnej wymiany instalacji grzewczych na nisko- lub bezemisyjne oraz wyższe koszty eksploatacji nowych instalacji. Ponadto istnieje grupa mieszkańców spalających w domowych piecach zakazane materiały: odpady, niskiej jakości paliwa węglowe (jak np. flotokoncentraty, muły, węgiel brunatny, itp.), co dodatkowo wzmaga poziom zanieczyszczenia powietrza, a często także wynika bezpośrednio z ubóstwa energetycznego (choć nie zawsze).
Istniejące gminne oraz ogólnopolskie programy wsparcia finansowego na modernizację systemów grzewczych oraz wspieranie efektywności energetycznej budynków są obarczone koniecznością wypełniania szeregu obowiązków administracyjnych, które dla wielu mieszkańców są bardzo niejasne i zbyt skomplikowane, wobec czego nierzadko rezygnują z modernizacji systemów grzewczych. Samo Miasto Racibórz dysponuje ograniczonymi środkami finansowymi na modernizację systemów grzewczych oraz termomodernizację budynków, wobec czego koniecznym jest, aby mieszkańcy ubiegali się także o wsparcie finansowe z zewnętrznych programów. Powoduje to niezrozumienie, dezinformację wśród mieszkańców i w efekcie zniechęca ich do podejmowania modernizacji systemów grzewczych. Ponadto przepisy dostępnych programów są często przedstawione w sposób niejasny, ich zasady są trudne i skomplikowane i brakuje w tym zakresie edukacji. Dane własne Urzędu Miasta Racibórz oraz raporty badań jakości powietrza GIOŚ.
DOTYCHCZASOWE SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU:
Miasto Racibórz od kilku lat stopniowo realizuje przedsięwzięcia ekologiczne w zakresie poprawy gospodarki energetycznej poprzez m.in. inwestycje termomodernizacyjne w obiektach publicznych i komunalnych zasobach mieszkaniowych, dotacje dla mieszkańców na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła, termomodernizację budynków mieszkalnych oraz usuwanie azbestu.
Przeprowadzone zostały również kampanie informacyjne zwiększające świadomość mieszkańców w zakresie ograniczania niskiej emisji.
Doprowadzono również do uruchomienia nowoczesnej stacji monitorującej jakość powietrza w Raciborzu wyposażonej w specjalistyczny sprzęt badający poziomy stężeń PM10 i PM2,5,
dwutlenku siarki i tlenków azotu. Stacja jest podłączona do państwowego systemu monitoringu jakości powietrza, której operatorem jest GIOŚ (Główny Inspektor Ochrony Środowiska).
WAŻNE INFORMACJE:
Miasto Racibórz realizuje własny program dofinansowań dla mieszkańców chcących wykonać modernizację źródeł ciepła. Program ten finansuje jedynie część kosztów. Dodatkowo mieszkańcy mogą starać się o wsparcie finansowe z ogólnopolskiego programu Czyste Powietrze.
W rozwiązywaniu problemu występują także inne bariery, na które władze samorządowe nie mają wpływu, są one związane np. ograniczoną liczbą lokalnych firm zajmujących się termomodernizacją (przeciętny czas oczekiwania na termomodernizację kamienicy wynosi 2 lata), co powoduje wzrost kosztów usług termomodernizacji.
Ponadto problem ubóstwa energetycznego nie jest w Raciborzu do końca zbadany — a nawet nie jest do końca zdefiniowany – brakuje wiarygodnych informacji na temat skali zjawiska.
